ภาคสนามชั้น 3 zero waste – ภาคเรียนฉันทะ 2567

01/08/2024

วิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปในปัจจุบันส่งผลให้ปริมาณขยะเพิ่มขึ้นอย่างมาก จนกลายเป็นปัญหาใหญ่ระดับโลก การจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพจึงเป็นทักษะสำคัญที่เด็กรุ่นใหม่ต้องเรียนรู้

——————-

ความสะดวกสบายในชีวิตประจำวันที่เพิ่มขึ้น เช่น ร้านสะดวกซื้อที่เปิดตลอด 24 ชั่วโมง และการช้อปปิ้งออนไลน์ที่สามารถสั่งซื้อได้ทุกที่ทุกเวลา ทำให้เกิดขยะจำนวนมากโดยที่เราแทบไม่รู้ตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งขยะจากบรรจุภัณฑ์ที่ใช้แล้วทิ้ง เช่น ถุงพลาสติก กล่องโฟม และบรรจุภัณฑ์อาหารแบบใช้ครั้งเดียว ด้วยเหตุนี้ นักเรียนชั้น 3 จึงได้รับโจทย์ให้เรียนรู้เกี่ยวกับที่มาของขยะ วิธีการจัดการขยะประเภทต่างๆ และแนวทางในการสร้างรายได้จากขยะ เพื่อปลูกฝังจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมตั้งแต่วัยเยาว์

ในการเรียนรู้ภาคสนาม นักเรียนได้มีโอกาสไปศึกษาดูงานที่ชุมชนบ้านรางพลับ จังหวัดชลบุรี ซึ่งเป็นตัวอย่างที่ดีของ “ชุมชนสะอาด” ชุมชนนี้ไม่เพียงแต่กำจัดขยะอย่างมีประสิทธิภาพเท่านั้น แต่ยังมุ่งเน้นการลดการเกิดขยะตั้งแต่ต้นทาง และส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาด เช่น การใช้รถยนต์พลังงานแสงอาทิตย์ในชุมชน นอกจากนี้ ชุมชนยังมีระบบการคัดแยกขยะที่ดี ซึ่งไม่เพียงแต่สร้างรายได้ให้กับชุมชน แต่ยังนำไปสู่การใช้ประโยชน์ในรูปแบบต่างๆ เช่น การนำห่วงกระป๋องไปทำขาเทียมสำหรับผู้พิการ สะท้อนให้เห็นถึงแนวคิดการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและการมีจิตสาธารณะของชุมชน

การได้เรียนรู้จากสถานที่จริงช่วยสร้างประสบการณ์ตรงและแรงบันดาลใจให้นักเรียนนำความรู้ไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันและครอบครัวของตนเอง เช่น การลดการใช้ถุงพลาสติกโดยหันมาใช้ถุงผ้า การทำเครื่องดักจับไขมันอย่างง่ายเพื่อลดมลพิษทางน้ำ และการทำปุ๋ยหมักจากเศษอาหารเพื่อลดปริมาณขยะอินทรีย์ การลงมือทำจริงเช่นนี้ช่วยให้นักเรียนเห็นผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมและเกิดความภาคภูมิใจในการมีส่วนร่วมแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม

กระบวนการเรียนรู้เรื่อง zero waste นี้เริ่มต้นจากในห้องเรียน โดยครูให้ความรู้พื้นฐานและสร้างความตระหนักถึงปัญหาขยะ จากนั้นนักเรียนได้ทำโครงงานวิจัยและลงพื้นที่ปฏิบัติจริงในชุมชนตัวอย่าง ก่อนจะนำความรู้และประสบการณ์ที่ได้กลับมาประยุกต์ใช้ในครัวเรือนของตนเอง การเรียนรู้แบบบูรณาการนี้ยังสามารถเชื่อมโยงกับวิชาอื่นๆ ได้อย่างน่าสนใจ เช่น

• วิชาคณิตศาสตร์ : นักเรียนได้ฝึกการคำนวณปริมาณขยะ วิเคราะห์ตัวเลขสถิติ และคำนวณผลกำไรจากการขายขยะรีไซเคิล

• วิชาภาษาไทย : ฝึกการเขียนเรียงความเกี่ยวกับปัญหาขยะ และแต่งกลอนรณรงค์ลดขยะเพื่อสร้างความตระหนักในชุมชน

วิธีการเรียนรู้แบบองค์รวมเช่นนี้ไม่เพียงแต่ช่วยพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ แต่ยังสร้างความตระหนักรู้เรื่องขยะและปัญหาสิ่งแวดล้อมให้กับเด็กๆ อย่างลึกซึ้ง นอกจากนี้ ยังเป็นการปลูกฝังจิตสำนึกด้านความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญของพลเมืองที่มีคุณภาพในอนาคต

การให้ความสำคัญกับการศึกษาด้านสิ่งแวดล้อมตั้งแต่วัยเด็กเช่นนี้ ไม่เพียงแต่จะช่วยสร้างอุปนิสัยที่ดีในการจัดการขยะและใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่าเท่านั้น แต่ยังเป็นการวางรากฐานสำคัญสำหรับการพัฒนาที่ยั่งยืนในอนาคต เมื่อเด็กๆ เติบโตขึ้นพร้อมกับความเข้าใจและทักษะในการจัดการปัญหาสิ่งแวดล้อม พวกเขาจะกลายเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนสังคมไปสู่การเป็นสังคมที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมได้