ขอเชิญ ร่วมงาน OPEN HOUSE อนุบาล เพลินพัฒนา
เด็กทุกคน...มีจังหวะการเติบโตของตัวเอง "เพลินพัฒนา" คือพื้นที่เรียนรู้
“สัตว์” เป็นสิ่งมีชีวิตที่ใกล้ตัวและพบเห็นได้ในชีวิตประจำวัน ในหน่วยประสบการณ์การเรียนรู้มานุษกับโลก เด็กๆได้เรียนรู้โครงสร้างร่างกายของสัตว์ที่ส่งผลกับพฤติกรรมและการดำรงชีวิตในพื้นที่ต่าง ๆ นำมาสู่การจำแนกกลุ่มสัตว์ตามเกณฑ์พื้นที่ ควบคู่กับการเรียนรู้โครงงานวิจัยประจำภาคเรียน เด็กๆได้รับแรงบันดาลใจจากสัตว์ใกล้ๆตัว คือ ผึ้ง ที่มีประโยชน์ที่หลากหลายและประโยชน์นั้นสัมพันธ์กับร่างกายหรือพฤติกรรมของสัตว์ เมื่อได้เห็นประโยชน์ของสัตว์ที่หลากหลายก็เกิดข้อสงสัยและตั้งคำถาม…. “เมื่อเกิดคำถาม ก็ต้องหาคำตอบ” เด็ก ๆ จึงได้รับมอบหมายภารกิจประจำสัปดาห์ เพื่อกลับไปหาความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับสัตว์ที่ตนเองสนใจ เพื่อนำมาตั้งสมมติฐานและวางแผนการทดลองหรือการสำรวจเพื่อ และบันทึกข้อมูลเพื่อสรุปผลการทำงานวิจัยของตนเอง
จากการเรียนรู้ในชั้นเรียนมาสู่การเรียนรู้ในภาคสนามที่เด็ก ๆ จะมีโอกาสได้เรียนรู้กับผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์โดยตรง และได้เรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง โดยในวันแรกจะได้ไปเรียนรู้ ณ ภาควิชากีฏวิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม ซึ่งเด็ก ๆ จะได้เรียนรู้โครงสร้างร่างกายของผึ้งและผีเสื้อ ซึ่งเป็นแมลงที่เคลื่อนที่ได้ในอากาศ จากการสังเกตผ่านกล้องจุลทรรศน์ “เด็ก ๆ ทุกคนตื่นเต้นมากที่ได้ใช้กล้องจุลทรรศน์ครั้งแรก” บางคนก็ได้รับความรู้ใหม่เพิ่มเติมที่ไม่เคยรู้มาก่อน
“หนูเพิ่งรู้ว่าผึ้งมีตารวมและตาเดี่ยว ทีแรกหนูตกใจนึกว่าผึ้งมีสิวบนหัว แต่จริง ๆ แล้วอันนี้คือตาเดี่ยว”
“ผมส่องเจอเหล็กไนที่ส่วนท้องของผึ้งด้วย”
เสียงเด็กน้อยที่รู้สึกภูมิใจเมื่อส่องเจอโครงสร้างส่วนต่าง ๆ ของแมลง ทั้งยังได้เรียนรู้พฤติกรรมการสร้างรังของผึ้ง รู้วิธีการเก็บน้ำผึ้งจากรัง รู้จักน้ำผึ้งจากดอกไม้ชนิดต่าง ๆ การนำน้ำผึ้งมาใช้ประโยชน์ โดยนำมาทำเจลลี่น้ำผึ้ง และชงเครื่องดื่มจากน้ำผึ้ง
“น้ำผึ้งจากเกสรดอกลำไยกับดอกไม้ป่า กลิ่นไม่เหมือนกัน รสชาติก็ไม่เหมือนกัน”
“อร่อยมากเลย หนูจะจำสูตรไปทำเองที่บ้าน”
นอกจากนี้เด็ก ๆ ยังได้เรียนรู้การนำแมลงที่ตายแล้วมาสร้างมูลค่า “ถึงแม้ผีเสื้อจะมีอายุสั้น แต่ปีกของเขาก็ยังสวยงามเหมือนเดิม สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้” โดยนำผีเสื้อสตัฟฟ์มาทำแมลงกรอบใสที่เด็ก ๆ ได้ตกแต่งชิ้นงานของตนเองด้วยความตั้งใจ พยายามจะจับผีเสื้อสตัฟฟ์นี้อย่างทะนุถนอมเพื่อคงความสวยงามของผีเสื้อไว้ให้ได้มากที่สุด
ในวันที่สองเด็ก ๆ ได้ไปเรียนรู้ ณ ปานขวัญแดรี่ฟาร์ม จังหวัดราชบุรี เด็ก ๆ จะได้เรียนรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงวัวนมซึ่งเป็นตัวแทนของสัตว์บนดิน เด็ก ๆ จะได้เห็นว่า “กว่าจะได้น้ำนมจากแม่วัวมาให้เราดื่มกันในทุกวันนั้นไม่ง่ายเลยต้องผ่านการเลี้ยงดูแลเป็นอย่างดี” ตั้งแต่การดูแลที่อยู่คอกวัวให้สะอาดไม่มีกลิ่น โดยให้วัวนอนในที่เย็นบนพื้นคอกที่เป็นทรายที่มีความแห้ง และฝึกให้วัวนอนหันหน้าไปทางด้านหน้าเพื่อให้การขับถ่ายไม่เลอะพื้นที่นอน เพื่อป้องกันเชื้อโรคเข้าสู่เต้านมของวัว ได้เรียนรู้วิธีการปลูกและจัดการพืชอาหารของวัวที่มีโปรตีนพอเหมาะที่จะทำให้ได้น้ำนมที่มีคุณภาพ
“วัวไม่ได้กินหญ้าเพียงอย่างเดียว แต่วัวยังต้องการสารอาหารที่หลากหลายเหมือนกับคน ทั้งโปรตีน คาร์โบไฮเดรต”
“พึ่งรู้ว่าวัวกินกากน้ำตาล กลิ่นเหมือนน้ำตาลบราวชูการ์ในชานมไข่มุกเลย”
เรียนรู้วิธีการรีดน้ำนมและได้ลองรีดน้ำนมจริง ๆ โดยเริ่มตั้งแต่การอาบน้ำให้วัวเพื่อทำความสะอาด แล้วเช็ดทำความสะอาดเต้านมก่อนจะรีด
“วิธีการรีดแค่เราทำมือโอเค แล้วออกแรงรีดน้ำนมออกมา”
“พูดแล้วดูเหมือนง่าย แต่พอลองทำจริงบางครั้งก็รีดน้ำนมไม่ออก”
“ต้องลองสังเกตที่พี่เขารีดให้ดูก่อนแล้วลองทำตาม”
“เหมือนต้องจับจังหวะให้ได้แล้วน้ำนมจะออกมา”
“ทีแรกกลัววัว ไม่กล้ารีดน้ำนม แต่พอได้ลองทำ ไม่มีอะไรน่ากลัวเลย”
เมื่อรีดน้ำนมวัวแล้วก็ถึงขั้นตอนของการเรียนรู้การนำน้ำนมมาแปรรูปเป็นไอศกรีม โดยเด็ก ๆ จะได้ทำไอศกรีมเพื่อรับประทานเอง
“อร่อยมากเลย” “หนูขอสมุดจดสูตรได้ไหมคะ” นอกจากนี้เด็ก ๆ จะได้ให้อาหารสัตว์ต่าง ๆ ภายในฟาร์ม มีทั้งแพะ แกะ ลูกวัว ไก่ เป็ด ลูกหมู กระต่าย
“หนูสังเกตว่าสัตว์แต่ละชนิดกินอาหารไม่เหมือนกัน” และเด็ก ๆ จะได้ปลูกต้นข้าวโพดใส่กระถางเพื่อนำไปดูแลต่อที่บ้าน “ตอนตักดินใส่กระถางผมเจอไส้เดือนด้วย” “ไส้เดือนช่วยพรวนดิน ทำให้ต้นไม้โตเร็ว” “หนูอยากเห็นต้นข้าวโพดโตแล้ว”
การเรียนรู้ในภาคสนามไม่เพียงแต่ได้ความรู้และทักษะที่ช่วยต่อยอดการเรียนรู้ของตนเอง แต่สิ่งที่สำคัญที่เด็ก ๆ ได้รับจากการทำกิจกรรมภาคสนามคือ การฝึกการกำกับดูแลตนเองและฝึกการข้ามผ่านอุปสรรคที่ไม่เคยชินด้วยความมุ่งมั่น ไม่ย่อท้อ และเพียรพยายามจนสำเร็จ เด็ก ๆ หลายคนสะท้อนการเติบโตของตนเองว่า
“กำกับตนเองให้มีสติ ไม่ตื่นเต้น”
“ผมลืมของบ่อย แต่ดูแลตนเองได้”
“ฝึกนอนด้วยตนเองโดยไม่กลัว อยู่ได้โดยไม่มีพ่อแม่”
“หนูคิดถึงแม่แต่ไม่ร้องไห้เพราะเดี๋ยวก็ได้เจอกัน” “ขอบคุณเพื่อน ๆ ที่ช่วยดูแลกันและกัน”
“ขอบคุณที่สร้างความสุขให้กัน”
“ขอบคุณที่ให้กำลังใจ ทำให้หายกลัว”
ในพื้นที่ภาคสนาม นอกจากจะได้เรียนรู้การพึ่งพาตนเอง การอยู่ร่วมกับผู้อื่นและฝึกการช่วยเหลือดูแลซึ่งกันและกัน เพื่อให้เด็กๆเป็นนักเรียนรู้การอยู่การร่วมกับมนุษย์และธรรมชาติ จนเกิดคุณลักษณะการเคารพความเป็นมนุษย์ของตนเองและผู้อื่น และเห็นคุณค่าของสิ่งแวดล้อม
ขอบคุณเรื่องเล่า จาก คุณครู อาทิตยา บุญนาค
ครูยีนส์ ครูมานุษกับโลก ชั้น ๑
