การออกแบบการเรียนรู้ที่มีความหมายต่อชีวิตผ่านงานภาคสนาม และ Day Trip
อีกหนึ่งภารกิจสำคัญของคุณครูเพลินพัฒนา คือการจัดกิจกรรมภาคสนามให้กับนักเรียนที่มีเป้าหมายเชื่อมการเรียนรู้จากห้องเรียนสู่โลกจริง
กิจกรรมภาคสนามของนักเรียน ชั้น อ.2 ในภาคเรียนจิตตะนี้เด็กๆ ได้เรียนรู้เรื่อง “สนุกกับธรรมชาติรอบตัว” ที่ LandLab ได้เห็นถึงประโยชน์ การพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันของธรรมชาติทั้งพืช และสัตว์ต่างๆ โดยใช้ทักษะการสำรวจ สัมผัส ทดลอง ลงมือทำ และช่วยดูแลธรรมชาติ ซึ่งเป็นเป้าหมายสำคัญที่คุณครูอยากให้เด็กๆได้รับประสบการณ์ดีๆ เรียนรู้อย่างสนุกและมีความสุขไปพร้อมกัน
LandLab ออกแบบพื้นที่มาเพื่อให้เด็กๆ ได้เล่นและได้เรียนรู้วิทยาศาสตร์ท่ามกลางธรรมชาติ โดยบูรณาการความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เข้ากับศิลปะอย่างเป็นธรรมชาติ ซึ่งจุดเริ่มต้นนี้มาจากไอเดียของ ครูเก๋ – คุณกุสุมาวดี กรองทอง ที่อยากเปลี่ยนบ้านเกิดให้เป็นพื้นที่วิ่งเล่นและแหล่งเรียนรู้สำหรับเด็ก เลือกที่จะทำห้องแล็บวิทยาศาสตร์ขนาดใหญ่ที่มีท้องฟ้าเป็นหลังคา และใช้ผลิตผลตามธรรมชาติเป็นวัตถุดิบในการทดลอง ภายใต้แนวคิด “เราเชื่อมั่นว่าถ้าเรามีวิธีคิดและกระบวนการแบบวิทยาศาสตร์จะทำให้เด็กเติบโตขึ้นโดยมีทั้งเหตุผลและธรรมชาติมาหล่อเลี้ยง ทำให้ความสุขเกิดขึ้นจากภายใน” ความตั้งใจของครูเก๋ถูกส่งต่อถึงเด็กๆ สะท้อนผ่านภาพการทำกิจกรรมอย่างสนุกสนาน
เริ่มต้นตั้งแต่รถบัสจอดเด็กๆเดินลงจากรถด้วยความตื่นเต้น ท่ามกลางสถานที่ที่ร่มรื่นเต็มไปด้วยสีเขียวของธรรมชาติ หลังจากเด็กๆเก็บสัมภาระ รับประทานอาหารว่างเสร็จ ก็เริ่มต้นกิจกรรมชวนท้าทายมีพี่ๆทีมงานวิทยากรใจดีมาต้อนรับอย่างสดใสและชวนทำกิจกรรมแรลลี่ โดยมอบแผนที่สถานที่ใน LandLab ให้เด็กๆแต่ละกลุ่มไปตามหาและทำภารกิจให้สำเร็จ 3 ฐาน ทันทีที่แต่ละกลุ่มได้รับแผนที่คุณครูเห็นว่าทุกกลุ่มมีความฮึกเหิมและเต็มเปี่ยมไปด้วยพลังเช่นเดียวกับพลังงานแสงอาทิตย์ในวันนั้นเลย
ฐานสวนดอกไม้แสนสุข
เด็กๆเพลิดเพลินกับการสำรวจธรรมชาติ ชมพืชชนิดต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ดอกไม้ ผักสวนครัว ผลไม้ แล้วยังมีอุปกรณ์คู่ใจเป็นสวิงจับแมลงออกตามหาแมลงและสัตว์ต่างๆในสวน ขณะสำรวจได้ยินแต่เสียงเรียกแมลงต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็น ผีเสื้อ แมลงปอ เต่าทอง ผึ้งน้ำหวาน แมงมุมตัวจิ๋ว จับได้บ้างไม่ได้บ้างแต่ก็ได้มาพูดคุยสำรวจเปรียบเทียบลักษณะแมลงหรือแมงกันอย่างสนุกสนาน รวมถึงขอบคุณเจ้าแมลงตัวน้อยที่ให้เด็กๆได้เรียนรู้คืนสู่ธรรมชาติ ปิดท้ายด้วยการนำพืชในสวนมาทดลองทำเครื่องประดับมงกุฎดอกไม้แสนสวย
ฐานสกัดสีธรรมชาติ
ภารกิจฐานนี้จะต้องเดินทางตามหาสีสันธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นดอกไม้ ใบไม้ พืชสมุนไพร มาสกัดเป็นสีน้ำจากธรรมชาติ เด็กๆคาดเดาสีที่จะเกิดขึ้น พืชบางชนิดก็ให้สีที่แตกต่างจากเดิมไปจนเกิดคำถามชวนสงสัยว่าเพราะอะไรถึงเป็นเช่นนั้น นอกจากนี้ยังได้ใช้เวลาแห่งความสงบท่ามกลางความร่มรื่นในการนำสีที่สกัดแล้วมาสร้างสรรค์ผลงานด้วยการวาดภาพธรรมชาติเป็นภาพที่เห็นแล้วรู้สึกผ่อนคลายสบายใจ
ฐานแม่ไก่อารมณ์ดี
เด็กๆจะได้เข้าไปทักทายแม่ไก่ เพื่อเรียนรู้วิถีชีวิต ไม่ว่าจะเป็นที่อยู่อาศัย อาหาร การออกไข่ แม่ไก่ พี่วิทยากรแจกตะกร้า กะลาพร้อมข้าวเปลือก ให้เด็กๆ ทำภารกิจให้อาหารไก่และเก็บไข่ไก่คนละ 5 ฟอง ซึ่งเจ้าแม่ไก่ก็ให้การต้อนรับตั้งแต่เด็กๆเดินเข้าเล้าไก่
คุณครูเห็นความกล้าหาญของเด็กๆ ใจดีที่พยายามจะให้อาหารไก่ด้วยวิธีการที่หลากหลาย เด็กๆบางคนอยากลองอุ้มแม่ไก่ “ลุงเด่น” วิทยากรประจำฐานก็ยินดีที่จะช่วยสอนเด็กๆ อีกอย่างที่เด็กๆตื่นเต้นมากคือเก็บไข่สดๆอุ่นๆที่แม่ไก่เพิ่งฟักออกมา
หลังจากนั้นได้ใช้กระบวนการวิทยาศาสตร์ในการทดสอบโปรตีนจากไข่โดยการหยดสารไบยูเรตลงบนไข่ ทำอาหารแสนอร่อยนั่นคือ ไข่ครก เด็กๆได้ตอกไข่ ตีไข่ หยอด แคะ ไข่ครก มารับประทานอย่างเอร็ดอร่อย และไม่ลืมที่จะแพคไข่ไก่นำกลับไปฝากคุณพ่อคุณแม่อย่างตั้งใจ
เมื่อทำภารกิจครบทั้ง 3 กิจกรรม เด็กๆได้เก็บความทรงจำเลือกธรรมชาติใน LandLab ที่ชอบมาพิมพ์ภาพด้วยแสงแดด (Cyanotype) เป็นการพิมพ์ภาพที่ไม่ใช้ห้องมืด แต่ใช้แสดงแดดกับปฏิกิริยาทางเคมี เด็กๆสนุกกับการตามหาธรรมชาติ มาจัดวางบนผืนผ้า นำไปตากแดด หลังจากนั้นนำมาล้างน้ำสังเกตความเปลี่ยนแปลงแล้วได้ภาพธรรมชาติที่ชอบเก็บไว้เป็นความทรงจำ
หลังจากรับประทานอาหารเที่ยงและหลับพักผ่อนอย่างเต็มที่ ช่วงบ่ายเป็นช่วงเวลาอิสระที่ให้เด็กๆเล่นและดื่มด่ำกับธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นเล่นของเล่นจากลานธรรมชาติ หม้อข้าวหม้อแกง ม้าก้านกล้วย ปืนก้านกล้วย เป่าฟองสบู่จากก้านมะละกอ ให้อาหารปลา เดินเล่นริมคันนา ทักทายหุ่นไล่กา นั่งชิงช้า ฟังเสียงธรรมชาติ ชมวิวบ้านต้นไม้ จับแมลง เป็นกิจกรรมที่ได้เห็นรอยยิ้มเสียงหัวเราะ เสียงใสๆที่คอยถามคำถามเป็นระยะ เป็นช่วงเวลาดีๆที่คุณครูได้เห็นตัวตนของเด็กๆเห็นการแบ่งปันการอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข
จากนั้นพี่ๆวิทยากรได้สอดแทรกเรื่องการปลูกฝังให้เด็กๆมีส่วนร่วมในการช่วยดูแลธรรมชาติหลังจากได้นำธรรมชาติมาใช้โดยการให้เด็กๆช่วยกันเก็บใบไม้แห้งที่ร่วงโรยมาใส่ในตะกร้าใบโต แล้วนำไปเทในบ่อทำปุ๋ยธรรมชาติ ขณะเด็กๆสังเกตปุ๋ยในบ่อก็มีสัตว์ตัวน้อยที่ช่วยย่อยสลายใบไม้เป้นปุ๋ยก็คือไส้เดือนและหนอนด้วงแรดออกมาทักทายเด็กๆกันด้วย
ปิดท้ายด้วยความอบอุ่นชื่นใจด้วยการบอกความประทับใจ ขอบคุณพี่ๆวิทยากร ขอบคุณสถานที่ ขอบคุณธรรมชาติ ที่ให้เด็กๆได้เรียนรู้ในการออกภาคสนามในครั้งนี้ พร้อมกับขับขานบทเพลง “บ้านใหญ่น่าอยู่” เพลงประจำภาคสนาม จากครูป้อม
ฮู้ว…. ฮู… ฮุ ฮุ ฮูว ฮุ ฮูวววววว ออกเดินทาง ตามหาดอกไม้
เดิน เดิน เดิน ดุ่มดุ่มไป เจอะแมลง ต้นไม้ใบไม้ แดดส่องแยงลูกตา
มามามามา มาเล่นด้วยกัน ฉันส่อง เธอหา ทดลอง
มามามามา ดูแลโลกเรา ให้เป็นบ้านใหญ่น่าอยู่
มงกุฏดอกไม้ แม่ไก่กู่ขัน เดิน เดิน เดิน บนคันนา
หุ่นไล่กา ยืนยิ้มให้ฉัน แล้วเราจะมาพบกันใหม่ (นะจ๊ะ)
บทความโดย คุณครูยุพิน สายสี คุณครูวิชาการ ระดับชั้นอนุบาล 2
โดย ส่วนสื่อสารและประชาสัมพันธ์
ข้อมูล ณ วันที่ 20 ธันวาคม 2566
